Kosma IV (ur. 21 stycznia 1520 w Nikomedii, zm. 31 maja 1594 w Konstantynopolu) - patriarcha Konstantynopola w latach 1564-1594, mecenas nauki i kultury, ojciec Soboru Rzymsko-Aleksandryjskiego, czczony jako święty w Kościele Powszechnym.
Życie[]
Młodość[]
Damian narodził się w wywodzącej się z Pontu rodzinie Ypsilantisów (jedna z jej gałęzi będzie rządzić cesarstwem). Jego ojciec był strategiem Temu Optimaton, a przez to jednym z ważniejszych dowódców armii cesarstwa. Jego wuj Łukasz natomiast był uczonym związanym z Pandidakterium w stolicy i to prawdopodobnie on zaszczepił w młodym Damianie zainteresowanie filozofią. Studiował on pod jego okiem w Konstantynopolu od ok. 1537 przez 5 lat, zapoznając się zarówno z twórczością starożytnych, jak i bardziej mu współczesnych (m.in. Gemista Pletona). Najwięcej czasu jednak spędził nad dziełami Tomasza z Akwinu, pisząc na ich temat Komentarze oraz O Sumie Teologicznej.
Życie zakonne[]
Po zakończeniu uniwersyteckiego kształcenia wstąpił do klasztoru Pantokratora, gdzie przyjął imię Kosma. W 1545 został wyświęcony na hierodiakona, a w 1551 na hieromnicha. Zdobył on wtedy również uznanie jako kaznodzieja dworu cesarskiego oraz wykładowca w Pandidakterium. Z tego okresu pochodzą jego prace o Ojcach Kościoła oraz te, które dotyczyły możliwych dróg osiągnięcia jedności Kościoła. Część uczonych w stolicy początkowo wyrażało zaniepokojenie, zwłaszcza na kanwie niedawnego zerwania dotychczasowej unii.
Biskup[]
W uznaniu jego zasług na dworze cesarskim oraz na polu filozofii został wyniesiony do godności biskupiej, zostając metropolitą Heraklei oraz członkiem Synodu Patriarszego. Stał się dzięki temu łącznikiem pomiędzy patriarchatem a papiestwem. Wymieniał listy z papieżem Piusem IV z pośrednictwem profesora Studium Urbis Teodora Rosy (późniejszy papież Kalist IV) w których przekonywał go do wznowienia rozmów na temat unii (wiązały by się on z planowanym soborem Kościoła Zachodniego). W swojej metropolii natomiast przeprowadził odnowę monasterów oraz otworzył metropolitalną akademię, z którą na początku swojej działalności związał się filozof nauki Polikarp Kapadocki.
Patriarcha[]
Po śmierci patriarchy Jana XV w 1564 został wybrany przez Synod patriarchą ekumenicznym.